George Seferis

Seferis reads Seferis

Eleni

*Tefkros: “…to the earth of Cyprus by the sea, which Apollo sent me to inhabit as my country and to give it the name of Salamina”
… … … … … … … … … … … … …
Eleni: “I did not go to Troy, but my idol…”
… … … … … … … … … … … … …
Messenger/Angel: “What are you saying? For a cloud we went to war and suffered so much?”

Euripides, “Eleni”

“The nightingales don’t let you sleep in Platres.”

Shy nightingale, in the breathing of the leaves,
you who give the musical refreshment to the forest
to the separated bodies and to the souls
of those who know that they will not return.
Blind voice which feels its way in the memory where night has fallen
footsteps and gestures. I would not dare to say kisses,
and the bitter sea storm of the slave who has become wild.

“The nightingales don’t let you sleep in Platres.”

Which are the Platres? Who knows this island?
I lived my life hearing names that were heard for the first time:
new places, new crazes of man
or of the gods
my fate, which moves in waves
between the last sword of an Ajax
and another Salamis,
brought me to here to this endless shore.
The moon
came out of the sea like Aphrodite,
covered the the stars of the Archer, and now goes to find
the heart of Scorpio, and changes everything.
Where is the truth?
I was also, in the war, an archer
my fate that of a man who missed his mark.

Nightingale poet,
it was as if on a night just like this on the seashore of Proteus
they heard you, the Spartan slave girls, and began the lament,
and among them- who would have thought it?- Eleni!
She whom we hunted for years in Skamantro.
It was there, on the lips of the desert I touched her, she spoke to me:
“It isn’t true, it isn’t true” she cried.
“I never went onto the blue-prowed ship.
Never did I set foot in brave Troy.”

With the deep corset, the sun in her hair, and that
height
shadows and smiles everywhere
on the shoulders on the thighs on the knees
living flesh, and the eyes
with the long lashes

she was there, on the shores of a Delta.
And in Troy?
Nothing in Troy- an idol.
So they wanted it, the Gods.
And Paris, with a shadow he lay down as if it were something
solid
And we slaughtered each other for Eleni for ten years.

Great pain fell on Greece.
So many bodies strewn
into the jaws of the sea, into the jaws of the earth
so many souls
given to the mill stones, like wheat.
And the rivers were swollen in the mud the blood
for a flaxen undulation, for a cloud
the flapping of a butterfly’s wings, the downy feather of a swan
for an empty blouse, for an Eleni.
And my brother?
Nightingale, nightingale, nightingale,
what is God? What not God? and what is between the two?

“The nightingales don’t let you sleep in Platres.”

Tearful bird,
in sea-kissed Cyprus
where they vowed to remind me of my homeland
I came to a stop with this story,
if it is true that this is a story,
if it is true that people will never more take
the old bait of the gods.
if it is true
that some other Tefkros, after years
or some Ajax or Priam or Hecuba
or some unknown, anonymous person who for all that
saw a Skamantro overflowing with corpses and the hulls of ships,
didn’t have it in his fate to hear
heralds coming to tell
how so much pain so much life
went into the abyss

for an empty blouse, for an Eleni.

Diary of the deck, 3rd part
In Kosmo, Cyprus
Memory and Love
….Κύπρον, οὗ μ’ ἐθέσπισεν…
*“… to Cyprus, where He sent me…”

(translation: Eva Johanos)
*In the beginning and the end of the poem Seferis quotes Euripides, from the ancient play “Eleni (Helen),” written during the Pelopponesian War between Athens and Sparta. According to Euripides’ version, the beautiful Eleni was not stolen by Paris, but spirited off to Egypt by Aphrodite; in her place a false image of her was taken to Troy.
The poem was written while Seferis journeyed to Cyprus in 1953, after the disastrous carnage of the civil war which followed WWII in Greece, and at a pivotal moment while things were heating up for the liberation of the island nation from British control.

Ὁ Σεφέρης διαβάζει Σεφέρη


ΕΛΕΝΗ


ΤΕΥΚΡΟΣ : … ἐς γῆν ἐναλίαν Κύπρον, οὗ μ᾿ ἐθέσπισεν

οἰκεῖν Ἀπόλλων, ὄνομα νησιωτικὸν

Σαλαμίνα θέμενον τῆς ἐκεῖ χάριν πάτρας.

… … … … … … … … … … … … …

ΕΛΕΝΗ : Οὐκ ἦλθον ἐς γῆν Τρωάδ᾿, ἀλλ᾿ εἴδωλον ἣν

… … … … … … … … … … … … … … …

ΑΓΓΕΛΟΣ : Τί φῆς;

Νεφέλης ἀρ᾿ ἄλλως εἴχομεν πόνους πέρι;

-Ευριπίδης, “Ελένη”


«Τ᾿ ἀηδόνια δὲ σ᾿ ἀφήνουνε νὰ κοιμηθεῖς στὶς Πλάτρες.»


Ἀηδόνι ντροπαλό, μὲς στὸν ἀνασασμὸ τῶν φύλλων,

σὺ ποὺ δωρίζεις τὴ μουσικὴ δροσιὰ τοῦ δάσους

στὰ χωρισμένα σώματα καὶ στὶς ψυχὲς

αὐτῶν ποὺ ξέρουν πὼς δὲ θὰ γυρίσουν.

Τυφλὴ φωνὴ ποὺ ψηλαφεῖς μέσα στὴ νυχτωμένη μνήμη

βήματα καὶ χειρονομίες. Δὲ θὰ τολμοῦσα νὰ πῶ φιλήματα,

καὶ τὸ πικρὸ τρικύμισμα τῆς ξαγριεμένης σκλάβας.


«Τ᾿ ἀηδόνια δὲ σ᾿ ἀφήνουνε νὰ κοιμηθεῖς στὶς Πλάτρες».


Ποιὲς εἶναι οἱ Πλάτρες; Ποιὸς τὸ γνωρίζει τοῦτο τὸ νησί;

Ἔζησα τὴ ζωή μου ἀκούγοντας ὀνόματα πρωτάκουστα:

καινούργιους τόπους, καινούργιες τρέλες τῶν ἀνθρώπων

ἢ τῶν θεῶν.

 η μοίρα μου ποὺ κυματίζει

ἀνάμεσα στὸ στερνὸ σπαθὶ ἑνὸς Αἴαντα

καὶ μίαν ἄλλη Σαλαμίνα

μ᾿ ἔφερε ἐδῶ σ᾿ αὐτὸ τὸ γυρογιάλι.

Τὸ φεγγάρι

βγῆκε ἀπ᾿ τὸ πέλαγο σὰν Ἀφροδίτη,

σκέπασε τ’ άστρα του Τοξότη, τώρα πάει να ‘βρει
τὴν καρδιὰ τοῦ Σκορπιοῦ, κι ὅλα τ᾿ ἀλλάζει.

Ποῦ εἶν᾿ ἡ ἀλήθεια;

Ἤμουν κι ἐγὼ στὸν πόλεμο τοξότης.

τὸ ριζικό μου ἑνὸς ἀνθρώπου ποὺ ξαστόχησε.


Ἀηδόνι ποιητάρη,

σὰν καὶ μία τέτοια νύχτα στ᾿ ἀκροθαλλάσι τοῦ Πρωτέα

σ᾿ ἄκουσαν oi σκλάβες Σπαρτιάτισσες κι ἔσυραν τὸ θρῆνο,

κι ἀνάμεσό τους – ποιὸς θὰ τὄ᾿ λέγε; – ἡ Ἑλένη!
Αυτή που κινηγούσαμε χρόνια στο Σκάμαντρο.
Ήταν εκεί, στα χείλια της ερήμου την άγγιξα, μου μίλησε:
“Δεν είν’ αλήθεια, δεν είν’ αλήθεια” φώναζε.
“Δεν μπήκα στο γαλαζόπλωρο καράβι.
Ποτέ δεν πάτησα την αντρειωμένη Τροία.”

Με το βαθύ στηθόδεσμο, τον ‘ηλιο στα μαλλιά, κι αυτό
το ανάστημα
ίσκιοι και χαμόγελα παντού
στους ώμους στους μηρούς στα γόνατα
ζωντανό δέρμα, και τα μάτια
με τα μεγάλα βλέφαρα

ήταν εκεί, στην όχθη ενός Δέλτα.
Και στην Τροία;
Τίποτε στην Τροία- ένα είδωλο.
Έτσι το θέλαν οι Θεοί.
Κι ο Πάρης, μ’έναν ίσκιο πλάγιασε σα να ήταν πλάσμα
ατόφιο
κι εμείς σφαζόμασταν για την Ελένη δέκα χρόνια.

Μεγάλος πόνος είχε πέσει στην Ελλάδα.
Τόσα κορμιά ριγμένα
στα σαγόνια της Θάλασσας στα σαγόνια της γης
τόσες ψυχές
δοσμένες στις μυλόπετρες, σαν το σιτάρι.
Κι οι ποτάμοι φουσκώναν μες στη λάσπη το αίμα
για ένα λινό κυμάτισμα για μια νεφέλη
μιας πεταλούδας τίναγμα το πούπουλο ενός κύκνου
για ένα πουκάμισο αδειανό, για μιάν Ελένη.
Κι ο αδερφός μου;
Αηδόνι αηδόνι αηδόνι,
τ’είναι θεός; τι μη θεός; και τι τ’ανάμεσό τους;

«Τ᾿ ἀηδόνια δὲ σ᾿ ἀφήνουνε νὰ κοιμηθεῖς στὶς Πλάτρες.»


Δακρυσμένο πουλί, στὴν Κύπρο τὴ θαλασσοφίλητη

ποὺ ἔταξαν γιὰ νὰ μοῦ θυμίζει τὴν πατρίδα,

ἄραξα μοναχὸς μ᾿ αὐτὸ τὸ παραμύθι,

ἂν εἶναι ἀλήθεια πὼς αὐτὸ εἶναι παραμύθι,

ἂν εἶναι ἀλήθεια πὼς οἱ ἄνθρωποι δὲ θὰ ξαναπιάσουν

τὸν παλιὸ δόλο τῶν θεῶν.

ἂν εἶναι ἀλήθεια

πὼς κάποιος ἄλλος Τεῦκρος, ὕστερα ἀπὸ χρόνια,

ἢ κάποιος Αἴαντας ἢ Πρίαμος ἢ Ἑκάβη

ἢ κάποιος ἄγνωστος, ἀνώνυμος, ποὺ ὡστόσο

εἶδε ἕνα Σκάμαντρο νὰ ξεχειλάει κουφάρια,

δὲν τὄχει μὲς στὴ μοίρα του ν᾿ ἀκούσει

μαντατοφόρους ποὺ ἔρχονται νὰ ποῦνε

πὼς τόσος πόνος τόση ζωὴ

πῆγαν στὴν ἄβυσσο


γιὰ ἕνα πουκάμισο ἀδειανὸ γιὰ μίαν Ἑλένη.


ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ ΚΑΤΑΣΤΡΩΜΑΤΟΣ, Γ’

Στὸν Κόσμο τῆς Κύπρου,
Μνήμη καὶ Ἀγάπη
….
Κύπρον, οὗ μ’ ἐθέσπισεν…

Last stop

Few are the moonlit nights that pleased me.
The primer of the stars that you spell out
as the effort of the ended day brings it,
and you extract other meanings and other hopes,
you can read it more clearly.
Now as I sit unoccupied and think about it
few moons have remained in memory-
islands, the color of a sorrowful Panaghia*, late in the waning light
or moonlight in towns of the north throwing together one time
in turbulent roads, rivers and people’s songs,
heavily, a torpor.
Yet last night here, on this our last staircase
where we await the hour of our return to break
like an old debt, money which stayed for years
in the safe of a miser, and finally
the moment of payment has come, and there can be heard
coins falling on the table-
in this Tyrrhenian village, behind the sea of Salerno
behind the harbors of the return, on the edge
of an autumn storm, the moon
has surpassed the clouds, and they turned,
the houses on the other side, to enamel.
Beloved silences of the moon.

This is also a train of thought, one way
to begin to talk about things that you confess
with difficulty, at hours in which you cannot bear it, to a friend
who escaped secretly and brings
news from home and from the companions,
and you rush to open your heart
so that the foreign land doesn’t beat you to it and change him.
We come from the Arab lands, Egypt, Palestine, Syria;
The little state
of the Comagenes that went out like the small oil lamp
many times comes back to our minds,
and great civilizations that lived for thousands of years
and then were left as a shepherd’s place for beasts,
fields for sugar cane and corn.
We come from the sands of the desert from the seas of Proteus
souls shriveled from public sins,
each one with a position like the bird in his cage.
The rainy autumn in this pit
makes the wound of every one of us fester,
or that which you would otherwise call nemesis, fate
or only bad habits, guile and deceit,
or even self-interest enjoying the fruits of others’ blood.
Easily a man gets worn out in the wars-
man is soft, a sheaf of grass-
lips and fingers that long for a white breast
eyes that half-shut in the shimmer of the day
and legs that would run, even if they are so tired,
to the slightest whistle of profit.
Man is soft and thirsty as the grass,
greedy as the grass, his nerves roots that spread-
and when harvest comes
he prefers that the scythes whistle in the other field-
when harvest comes
some yell to exorcise the demonic
some get caught up in their goods, others make speeches.
But spells, goods, rhetoric,
when the living are far away, what will you do with them?
Maybe man is some other thing?
Maybe it is not he that transmits life?
Time of sowing, time of reaping.

Again the same old thing, you will tell me, friend.
But the thought of the refugee, the thought of the captive
the thought
of the man when he ends up as merchandise himself-
try to change it; you cannot.
And maybe he wanted to remain king of the cannibals
using up powers that no one can buy,
to stroll in fields of agapanthus flowers
to hear the small drums beneath the bamboo tree,
as the courtiers dance with monstrous masks.
But the place where they chop him down with an ax and burn him
like the pine, and you see him
either in the dark wagon, without water, broken windows, for nights
and nights
or on the red hot ship that will sink as the statistics are showing it,
these things took root in the mind and do not change
these planted pictures the same as those trees
which throw their branches out into the virgin forests
and these nail themselves into the soil and sprout again-
they throw out branches and sprout again stepping over
leagues and leagues-
our mind a virgin forest of murdered friends.
And if I speak to you with stories and parables
it is because you hear it more sweetly, and horror
does not converse because it is living,
because it is speechless and goes on-
it drips during the day, it drips during sleep
bitter memory pain.

To speak about heroes, speak about heroes: Mihalis
who left with open wounds from the hospital
perhaps he was talking about heroes when, that night
that he dragged his leg through the darkened city,
he howled, groping our pain- “In the dark
we go, in the dark we go forward…”
The heroes go forward in the dark.

Few are the nights with moonlight that please me.

George Seferis
Cava dei Tirreni, 5 October ῾44

*Panaghia- “All Holy,” common appellation of the Virgin Mary in Greece

(translation: Eva Johanos)

Τελευταῖος Σταθμός

Λίγες οἱ νύχτες μὲ φεγγάρι ποὺ μ᾿ ἀρέσαν.
Τ᾿ ἀλφαβητάρι τῶν ἄστρων ποὺ συλλαβίζεις
ὅπως τὸ φέρει ὁ κόπος τῆς τελειωμένης μέρας
καὶ βγάζεις ἄλλα νοήματα κι ἄλλες ἐλπίδες,
πιὸ καθαρὰ μπορεῖς νὰ τὸ διαβάσεις.
Τώρα ποὺ κάθομαι ἄνεργος καὶ λογαριάζω
λίγα φεγγάρια ἀπόμειναν στὴ μνήμη-
νησιά, χρῶμα Θλιμμένης Παναγίας, ἀργὰ στὴ χάση
ἢ φεγγαρόφωτα σὲ πολιτεῖες τοῦ βοριὰ ρίχνοντας κάποτε
σὲ ταραγμένους δρόμους ποταμοὺς καὶ μέλη ἀνθρώπων
βαριὰ μία νάρκη.
Κι ὅμως χτὲς βράδυ ἐδῶ, σὲ τούτη τὴ στερνή μας σκάλα
ὅπου προσμένουμε τὴν ὥρα τῆς ἐπιστροφῆς μας νὰ χαράξει
σὰν ἕνα χρέος παλιό, μονέδα ποὺ ἔμεινε γιὰ χρόνια
στὴν κάσα ἑνὸς φιλάργυρου, καὶ τέλος
ἦρθε ἡ στιγμὴ τῆς πλερωμῆς κι ἀκούγονται
νομίσματα νὰ πέφτουν πάνω στὸ τραπέζι-
σὲ τοῦτο τὸ τυρρηνικὸ χωριό, πίσω ἀπὸ τὴ Θάλασσα τοῦ Σαλέρνο
πίσω ἀπὸ τὰ λιμάνια τοῦ γυρισμοῦ, στὴν ἄκρη
μιᾶς φθινοπωρινῆς μπόρας, τὸ φεγγάρι
ξεπέρασε τὰ σύννεφα, καὶ γίναν
τὰ σπίτια στὴν ἀντίπερα πλαγιὰ ἀπὸ σμάλτο.
Σιωπὲς ἀγαπημένες τῆς σελήνης.

Εἶναι κι αὐτὸς ἕνας εἱρμὸς τῆς σκέψης, ἕνας τρόπος
ν᾿ ἀρχίσεις νὰ μιλᾶς γιὰ πράγματα ποὺ ὁμολογεῖς
δύσκολα, σὲ ὧρες ὅπου δὲ βαστᾶς, σὲ φίλο
ποὺ ξέφυγε κρυφὰ καὶ φέρνει
μαντάτα ἀπὸ τὸ σπίτι κι ἀπὸ τοὺς συντρόφους,
καὶ βιάζεσαι ν᾿ ἀνοίξεις τὴ καρδιά σου
μὴ σὲ προλάβει ἡ ξενιτιὰ καὶ τὸν ἀλλάξει.
Ἐρχόμαστε ἀπ᾿ τὴν Ἀραπιά, τὴν Αἴγυπτο τὴν Παλαιστίνη τὴ Συρία
τὸ κρατίδιο
τῆς Κομμαγηνῆς πού ῾σβησε σὰν τὸ μικρὸ λυχνάρι
πολλὲς φορὲς γυρίζει στὸ μυαλό μας,
καὶ πολιτεῖες μεγάλες ποὺ ἔζησαν χιλιάδες χρόνια
κι ἔπειτα ἀπόμειναν τόπος βοσκῆς γιὰ τὶς γκαμοῦζες
χωράφια γιὰ ζαχαροκάλαμα καὶ καλαμπόκια.
Ἐρχόμαστε ἀπ᾿ τὴν ἄμμο τῆς ἔρημος ἀπ᾿ τὶς Θάλασσες τοῦ Πρωτέα,
ψυχὲς μαραγκιασμένες ἀπὸ δημόσιες ἁμαρτίες,
καθένας κι ἕνα ἀξίωμα σὰν τὸ πουλὶ μὲς στὸ κλουβί του.
Τὸ βροχερὸ φθινόπωρο σ᾿ αὐτὴ τὴ γούβα
κακοφορμίζει τὴν πληγὴ τοῦ καθενός μας
ἢ αὐτὸ ποὺ θἄ ῾λεγες ἀλλιῶς, νέμεση μοίρα
ἢ μοναχὰ κακὲς συνήθειες, δόλο καὶ ἀπάτη,
ἢ ἀκόμη ἰδιοτέλεια νὰ καρπωθεῖς τὸ αἷμα τῶν ἄλλων.
Εὔκολα τρίβεται ὁ ἄνθρωπος μὲς στοὺς πολέμους-
ὁ ἄνθρωπος εἶναι μαλακός, ἕνα δεμάτι χόρτο-
χείλια καὶ δάχτυλα ποὺ λαχταροῦν ἕνα ἄσπρο στῆθος
μάτια ποὺ μισοκλείνουν στὸ λαμπύρισμα τῆς μέρας
καὶ πόδια ποὺ θὰ τρέχανε, κι ἂς εἶναι τόσο κουρασμένα,
στὸ παραμικρὸ σφύριγμα τοῦ κέρδους.
Ὁ ἄνθρωπος εἶναι μαλακὸς καὶ διψασμένος σὰν τὸ χόρτο,
ἄπληστος σὰν τὸ χόρτο, ρίζες τὰ νεῦρα του κι ἀπλώνουν-
σὰν ἔρθει ὁ Θέρος
προτιμᾶ νὰ σφυρίξουν τὰ δρεπάνια στ᾿ ἄλλο χωράφι-
σὰν ἔρθει ὁ Θέρος
ἄλλοι φωνάζουνε γιὰ νὰ ξορκίσουν τὸ δαιμονικὸ
ἄλλοι μπερδεύουνται μὲς στ᾿ ἀγαθά τους, ἄλλοι ρητορεύουν.
Ἀλλὰ τὰ ξόρκια τ᾿ ἀγαθὰ τὶς ρητορεῖες,
σὰν εἶναι οἱ ζωντανοὶ μακριά, τί θὰ τὰ κάνεις;
Μήπως ὁ ἄνθρωπος εἶναι ἄλλο πράγμα;
Μὴν εἶναι αὐτὸ ποὺ μεταδίνει τὴ ζωή;
Καιρὸς τοῦ σπείρειν, καιρὸς τοῦ θερίζειν.

Πάλι τὰ ἴδια καὶ τὰ ἴδια, θὰ μοῦ πεῖς, φίλε.
Ὅμως τὴ σκέψη τοῦ πρόσφυγα τὴ σκέψη τοῦ αἰχμάλωτου
τὴ σκέψη
τοῦ ἀνθρώπου σὰν κατάντησε κι αὐτὸς πραμάτεια
δοκίμασε νὰ τὴν ἀλλάξεις, δὲν μπορεῖς.
Ἴσως καὶ νἄ ῾θελε νὰ μείνει βασιλιὰς ἀνθρωποφάγων
ξοδεύοντας δυνάμεις ποὺ κανεὶς δὲν ἀγοράζει,
νὰ σεργιανᾶ μέσα σὲ κάμπους ἀγαπάνθων
ν᾿ ἀκούει τὰ τουμπελέκια κάτω ἀπ᾿ τὸ δέντρο τοῦ μπαμποῦ,
καθὼς χορεύουν οἱ αὐλικοί με τερατώδεις προσωπίδες.
Ὅμως ὁ τόπος ποὺ τὸν πελεκοῦν καὶ ποὺ τοῦ καῖνε σὰν
τὸ πεῦκο, καὶ τὸν βλέπεις
εἴτε στὸ σκοτεινὸ βαγόνι, χωρὶς νερό, σπασμένα τζάμια,
νύχτες καὶ νύχτες
εἴτε στὸ πυρωμένο πλοῖο ποὺ θὰ βουλιάξει καθὼς τὸ δείχνουν οἱ στατιστικές,
ἐτοῦτα ρίζωσαν μὲς στὸ μυαλὸ καὶ δὲν ἀλλάζουν
ἐτοῦτα φύτεψαν εἰκόνες ἴδιες με τὰ δέντρα ἐκεῖνα
ποὺ ρίχνουν τὰ κλωνάρια τους μὲς στὰ παρθένα δάση
κι αὐτὰ καρφώνουνται στὸ χῶμα καὶ ξαναφυτρώνουν-
ρίχνουν κλωνάρια καὶ ξαναφυτρώνουν δρασκελόντας
λεῦγες καὶ λεῦγες-

ἕνα παρθένο δάσος σκοτωμένων φίλων τὸ μυαλό μας.
Κι ἂ σου μιλῶ μὲ παραμύθια καὶ παραβολὲς
εἶναι γιατὶ τ᾿ ἀκοῦς γλυκότερα, κι ἡ φρίκη
δὲν κουβεντιάζεται γιατὶ εἶναι ζωντανὴ
γιατὶ εἶναι ἀμίλητη καὶ προχωράει-
στάζει τὴ μέρα, στάζει στὸν ὕπνο
μνησιπήμων πόνος.

Νὰ μιλήσω γιὰ ἥρωες νὰ μιλήσω γιὰ ἥρωες: ὁ Μιχάλης
ποὺ ἔφυγε μ᾿ ἀνοιχτὲς πληγὲς ἀπ᾿ τὸ νοσοκομεῖο
ἴσως μιλοῦσε γιὰ ἥρωες ὅταν, τὴ νύχτα ἐκείνη
ποὺ ἔσερνε τὸ ποδάρι του μὲς στὴ συσκοτισμένη πολιτεία,
οὔρλιαζε ψηλαφώντας τὸν πόνο μας- «Στὰ σκοτεινὰ
πηγαίνουμε, στὰ σκοτεινὰ προχωροῦμε…»
Οἱ ἥρωες προχωροῦν στὰ σκοτεινά.

Λίγες οἱ νύχτες μὲ φεγγάρι ποὺ μ᾿ ἀρέσουν.

Γιώργος Σεφέρης
Cava dei Tirreni, 5 Ὀκτωβρίου ῾44

Wherever my voyage takes me, Greece wounds me
George Seferis
Où que me porte mon voyage, la Grèce me blesse

A Pilion, parmi les oliviers,
la tunique du centaure
Glissant parmi les feuilles
a entouré mon corps
Et la mer me suivait pendant que je marchais
Où que me porte mon voyage, la Grèce me blesse

A Santorin en frôlant
les îles englouties
En écoutant jouer une flû te parmi les pierres ponces
Ma main fut clouée à la crête d’une vague
Par une flêche subittement jaillie
Des confins d’une jeunesse disparue
Où que me porte mon voyage, la Grèce me blesse

A Mycènes,
j’ai soulevé les grandes pierres
et les trésors des Atrides
J’ai dormi à leur côtés à l’hôtel de “La Belle Hélène”
Ils ne disparurent qu’à l’aube lorsque chanta Cassandre
Un coq suspendu à sa gorge noire
Où que me porte mon voyage, la Grèce me blesse

A Spetsai, à Poros et à Myconos
les Barcaroles m’ont soulevé le coeur
Où que me porte mon voyage, la Grèce me blesse
Que veulent donc ceux qui se croient à Athene
ou au Pyrée
l’un vient de Salamine
et demande à l’autre
si il “ne viendrait pas de la place Omonia”
“non, je viens de la place Syndagma”
repond il satisfait
“j’ai rencontré Yannis
et il m’a payé une glace”

Pendant ce temps la Grèce voyage
et nous n’en savons rien, nous ne savons pas que, tous, nous sommes marins sans emploi
et nous ne savons pas combien le port est amer
quand tous les bateaux sont partis
Où que me porte mon voyage, la Grèce me blesse
Drôles de gens
ils se croient en Attique
et ne sont nulle part
ils achètent des dragées pour ce marier
et il se font photograhpier
l’homme que j’ai vu aujourd’hui
assis devant un fond de pigeons et de fleurs
laissait la main du vieux photographe,
lui lisser les rides creusées
de son visage
par les oiseaux du ciel
Où que me porte mon voyage, la Grèce me blesse

Pendant ce temps, la Grèce voyage,
voyage toujours
Et si la mer Egée se fleurit de cadavres
ce sont les corps de ceux qui voulurent rattrapper à la nage
le grand navire
Où que me porte mon voyage, la Grèce me blesse

Les Pirée s’obscurcit
les bateaux sifflent, ils sifflent sans arrêt
mais sur le quai nul cabestan ne bouge
Nulle chaine mouillée n’a scintillé dans l’ultime éclat
du soleil qui décline
Où que me porte mon voyage, la Grèce me blesse

Rideaux de montagnes, archipels,
granites dénudés
le bateau qui s’avance s’appelle
Agonie ….

Georges Seferis

Oπου και να ταξιδέψω

Όπου και να ταξιδέψω η Ελλάδα με πληγώνει

Στο Πήλιο μέσα στις καστανιές το πουκάμισο του Κενταύρου
γλιστρούσε μέσα στα φύλλα για να τυλιχτεί στο κορμί μου
καθώς ανέβαινα την ανηφόρα κι η θάλασσα μ’ ακολουθούσε
ανεβαίνοντας κι αυτή σαν τον υδράργυρο θερμομέτρου
ως που να βρούμε τα νερά του βουνού.

Στη Σαντορίνη αγγίζοντας νησιά που βουλιάζαν
ακούγοντας να παίζει ένα σουραύλι κάπου στις αλαφρόπετρες
μου κάρφωσε το χέρι στην κουπαστή
μια σαϊτα τιναγμένη ξαφνικά
από τα πέρατα μιας νιότης βασιλεμένης.
Στις Μυκήνες σήκωσα τις μεγάλες πέτρες και τους θησαυρούς των Ατρειδών
και πλάγιασα μαζί τους
στο ξενοδοχείο της “Ωραίας Ελένης του Μενελάου”
χάθηκαν μόνο την αυγή που λάλησε η Κασσάντρα
μ’ έναν κόκορα κρεμασμένο στο μαύρο λαιμό της.
Στις Σπέτσες στον Πόρο και στη Μύκονο
με χτίκιασαν οι βαρκαρόλες.

Τι θέλουν όλοι αυτοί που λένε
πως βρίσκουνται στην Αθήνα ή στον Πειραιά;
Ο ένας έρχεται από Σαλαμίνα και ρωτάει τον άλλο μήπως “έρχεται εξ Ομονοίας”
“Όχι έρχομαι εκ Συντάγματος” απαντά κι είν’ ευχαριστημένος
“βρήκα το Γιάννη και με κέρασε ένα παγωτό”.
Στο μεταξύ η Ελλάδα ταξιδεύει
δεν ξέρουμε την πίκρα του λιμανιού σαν ταξιδεύουν όλα τα καράβια
περιγελάμε εκείνους που τη νιώθουν.
Παράξενος κόσμος που λέει πως βρίσκεται στην Αττική
και δε βρίσκεται πουθενά
αγοράζουν κουφέτα για να παντρευτούνε
κρατούν “σωσίτριχα” φωτογραφίζουνται
ο άνθρωπος που είδα σήμερα καθισμένος σ’ ένα φόντο με πιτσούνια και με λουλούδια
δέχουνταν το χέρι του γέρο φωτογράφου να του στρώνει τις ρυτίδες
που είχαν αφήσει στο πρόσωπό του
όλα τα πετεινά τ’ ουρανού.
Στο μεταξύ η Ελλάδα ταξιδεύει ολοένα ταξιδεύει
κι αν “ορώμεν ανθούν πέλαγος Αιγαίον νεκροίς”
είναι εκείνοι που θέλησαν να πιάσουν το μεγάλο καράβι με το κολύμπι
εκείνοι που βαρέθηκαν να περιμένουν τα καράβια που δεν μπορούν να κινήσουν
την ΕΛΣΗ τη ΣΑΜΟΘΡΑΚΗ τον ΑΜΒΡΑΚΙΚΟ.
Σφυρίζουν τα καράβια τώρα που βραδιάζει στον Πειραιά
σφυρίζουν ολοένα σφυρίζουν μα δεν κουνιέται κανένας αργάτης
καμμιά αλυσίδα δεν έλαμψε βρεμένη στο στερνό φως που βασιλεύει
ο καπετάνιος μένει μαρμαρωμένος μες στ’ άσπρα και στα χρυσά.
Όπου και να ταξιδέψω η Ελλάδα με πληγώνει
παραπετάσματα βουνών αρχιπέλαγα γυμνοί γρανίτες…
το καράβι που ταξιδεύει το λένε – ΑΓΩΝΙΑ 937

από Αύλις, περιμένοντας να ξεκινήσει
καλοκαίρι 1936
Γ.Σεφέρη

Stratis Thalassinos among the agapanthus flowers
-George Seferis

There are no daffodils, violets, nor hyacinths-
how can you speak to the dead.
The dead know only the language of the flowers-
for that reason they are silent
they travel and are silent, they are patient and keep silence
from the dreams of the public, from the dreams of the public.
If I start to sing I will shout
and if I shout-
The agapanthus flowers command silence
raising a small hand of a dark-blue Arabian baby
or even the footsteps of a goose in the air.
It is heavy and difficult, the living are not enough for me-
first because they do not speak, and after that
because I have to ask the dead
in order to go farther along.
Otherwise it does not happen, as soon as sleep takes me
the companions cut the silver cords
and the flask of the winds empties.
I fill it and it empties, fill it and it empties
I wake up
Like a goldfish swimming
in the breaches of the lightning,
and the wind and the cataclysm and the human bodies,
and the agapanthus flowers like the arrows of fate
in the unquenched of the earth,
shaken by spasmodic signs,
you would think they were loaded in an ancient cart
tumbling along wrecked roads, on old
cobblestones,
the agapanthus flowers, the asphodels of the blacks:
How shall I learn this religion?
The first thing God created is love
afterwards comes blood
and the thirst for blood
which stings it
the seed of the body as the salt.
The first thing that God created is the long journey-
that house waits
with a light blue smoke
and a dog who has grown old
waiting to release his soul on the return.
But they must pickle me, the dead-
it is the agapanthus flowers which keep them speechless,
like the depths of the sea or the water in the glass.

And the companions stay in the palace of Circe;
My precious Elpinor! My poor, stupid Elpinor!
Hey, don’t you see them?
-“Help us!”-
to the all black spine of the Fishermen.

Stratis Thalassinos among the agapanthus flowers
Transvaal, 14 January 1942

(translation: Eva Johanos)

Ο Στράτης Θαλασσινός ανάμεσα στους αγάπανθους
-Γιώργος Σεφέρης

Δεν έχει ασφοδίλια, μενεξέδες, μήτε υακίνθους-
πώς να μιλήσεις με τους πεθαμένους.
Οι πεθαμένοι ξέρουν μονάχα τη γλώσσα των λουλουδιών-
γι αυτό σωπαίνουν
ταξιδεύουν και σωπαίνουν, υπομένουν και σωπαίνουν
παρά δήμων ονείρων, παρα δήμων ονείρων.
Αν αρχίσω να τραγουδώ θα φωνάξω
κι αν φωνάξω-
Οι αγάπανθοι προστάζουν σιωπή
σηκώνοντας ένα χεράκι μαβιού μωρού της Αραβίας
ή ακόμη τα πατήματα μιας χήνας στον αέρα.
Είναι βαρύ και δύσκολο, δέ μου φτάνουν οι ζωντανοί-
πρώτα γιατί δε μιλούν, κι ύστερα
γιατί πρέπει να ρωτήσω τους νεκρούς
για να μπορέσω να προχωρήσω παρακάτω.
Αλλιώς δε γίνεται, μόλις με πάρει ο ύπνος
οι σύντροφοι κόβουνε τους ασημένιους σπάγκους
και το φλασκί των ανέμων αδειάζει.
Το γεμίζω κι αδειάζει, το γεμίζω κι αδειάζει-
ξυπνώ
σαν το χρυσόψαρο κολυμπώντας
μέσα στα χάσματα της αστραπής,
κι ο αγέρας κι ο κατακλυσμός και τα ανθρώπινα σώματα,
κι οι αγάπανθοι καρφωμένοι σαν τις σαΐτες της μοίρας
στον αξεδίψαστη γης
συγκλονισμένοι από σπασμωδικά νοήματα,
θα ‘λεγες είναι φορτωμένοι σ’ ένα παμπάλαιο κάρο
κατρακυλώντας σε χαλασμένους δρόμους, σε παλιά καλντερίμια,
οι αγάπανθοι τα ασφοδίλια των νέγρων:
Πώς να τη μάθω ετούτη τη Θρησκεία;
Το πρώτο πράγμα που έκανε ο Θεός είναι η αγάπη
έπειτα έρχεται το αίμα
κι η δίψα για το αίμα
που τον κεντρίζει
το σπέρμα του κορμιού καθώς τ’ αλάτι.
Το πρώτο πράγμα που έκανε ο Θεός είναι το μακρινό ταξίδι-
εκείνο το σπίτι περιμένει
μ’ ένα γαλάζιο καπνό
μ’ ένα σκυλί γερασμένο
περιμένοντας για να ξεψυχήσει το γυρισμό.
Μα πρέπει να μ’ αρμηνέψουν οι πεθαμένοι-
είναι οι αγάπανθοι που τους κρατούν αμίλητους,
όπως τα βάθη της Θάλασσας ή το νερό μες στο ποτήρι.

[Κι οι σύντροφοι μένουν στα παλάτια της Κίρκης.
ακριβέ μου Ελπήνωρ! Ηλίθιε, φτωχέ μου Ελπήνωρ!
Ή, δεν τους βλέπεις;
– «Βοηθήστε μας!» –
Στων Ψαρών την ολόμαυρη ράχη.]

Ο Στράτης Θαλασσινός ανάμεσα στους αγάπανθους
Τράνσβααλ, 14 Γενάρη ’42

sunset view of a small church overlooking the sea

Bottle in the sea
George Seferis

Three rocks, a few burnt pines and a small chapel in the wilds
and above
the same landscape, copied, begins again.
three rocks in the shape of a gate, rusted
a few burnt pines, black and yellow
and a square little house buried in whitewash.
and above still many times
the same landscape begins again in graduation
to the horizon to the sky which sets in glory.
Here we set down the ship for a while to splice the broken oars,
to drink water and to sleep.
The sea which embittered us is deep and unexplored,
and a limitless peace unfolds.
Here among the small round stones we found a coin
and we played dice for it.
The smaller won it and was lost.
We set out to sea again with our broken oars.

(translation: Eva Johanos)

Μποτίλια στό πέλαγο
-Γ. Σεφέρης

Τρεῖς βράχοι λίγα καμένα πεῦκα κι ἕνα ρημοκλῆσι
καὶ παραπάνω
τὸ ἴδιο τοπίο ἀντιγραμμένο ξαναρχίζει.
τρεῖς βράχοι σὲ σχῆμα πύλης, σκουριασμένοι
λίγα καμένα πεῦκα, μαῦρα καὶ κίτρινα
κι ἕνα τετράγωνο σπιτάκι θαμμένο στὸν ἀσβέστη.
καὶ παραπάνω ἀκόμη πολλὲς φορὲς
τὸ ἴδιο τοπίο ξαναρχίζει κλιμακωτὰ
ὡς τὸν ὁρίζοντα ὡς τὸν οὐρανὸ ποὺ βασιλεύει.
Ἐδῶ ἀράξαμε τὸ καράβι νὰ ματίσουμε τὰ σπασμένα κουπιά,
νὰ πιοῦμε νερὸ καὶ νὰ κοιμηθοῦμε.
Ἡ θάλασσα ποὺ μᾶς πίκρανε εἶναι βαθιὰ κι ἀνεξερεύνητη
καὶ ξεδιπλώνει μίαν ἀπέραντη γαλήνη.
Ἐδῶ μέσα στὰ βότσαλα βρήκαμε ἕνα νόμισμα
καὶ τὸ παίξαμε στὰ ζάρια.
Τὸ κέρδισε ὁ μικρότερος καὶ χάθηκε.
Ξαναμπαρκάραμε μὲ τὰ σπασμένα μας κουπιά.

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *